Betogers wachten op politieke zetten

Jantine van Herwijnen, Sulaymania.

Tien dagen wordt er nu al geprotesteerd in Sulaymaniya. In de stad zijn nu vier doden en meer dan honderden gewonden gevallen. De protesten hebben zich uitgebreid naar onder andere Chamchamal, Kalar en Halabja waar ook veel gewonden en twee doden zijn bevestigd.

De onrust begon tijdens een demonstratie een vijftienjarige jongen door de bewakers van het hoofdkantoor van de KDP werd doodgeschoten. Nadat betogers het gebouw met stenen bekogelden, is daar meermalen met scherp geschoten. De woede is groot, en leidt tot dagen van onrust in de stad. De politie neemt de stad over; wegen, kruispunten, gebouwen en tal van andere plaatsen worden bewaakt door politie, peshmerga's (strijders) en veiligheidspolitie.

Op een nacht wordt Nalia TV in brand gestoken. Het gloednieuwe satellietstation zond nog maar net uit. Verschillende verhalen doen de ronde, het wordt een politiek spel. Sommigen denken dat de eigenaar, Nalia Company, zelf verantwoordelijk is, die naar PUK- en KDP-ers. De brand zou 's nachts zijn aangestoken door een grote groep gewapende en gemaskerde mannen.

Ook zondag verzamelen zich duizenden mensen rondom het Seray plein. De sfeer is gespannen, de woede hangt in de lucht. ,,Kom, daar wordt geschoten.” Een groep fotografen rent voorbij de rij veiligheidsagenten, snel worden nog een paar foto’s genomen. De agenten schijnen niet onder de indruk te zijn, ze poseren voor de foto.

De oproerpolitie moet gepasseerd worden. Een agent pakt met veel geweld een camera af en geeft de eigenaar een paar klappen. Een tweede fotograaf wordt tegengehouden. Van de andere kant komt er veiligheidspolitie aanrennen. Een man schreeuwt tegen de fotografen dat ze gek zijn. “Willen jullie dat er iets met je gebeurt?” Wanneer een cameraman filmt dat een jongen gearessteerd wordt roept een van de agenten: “Stop, doe rustig, we worden gefilmd.”

Een reporter wordt in elkaar geslagen, foto’s van fotografen worden vernietigd. Veel journalisten die verslag doen van de demonstratie krijgen problemen.

Op maandag, vijf dagen na het begin van de onrust, weet niemand wat te verwachten. “Het zou wel eens heftig kunnen worden,” denkt Shwan Mohamed, hoofdredacteur van de onafhankelijke krant Awena. Journalisten maken de afweging of ze naar de betoging zullen gaan, die ook voor vandaag weer is aangekondigd. Er is nu al drie dagen geschoten en zondag zijn er weer veel gewonden gevallen. Door de gestresste situatie, ook bij de politie, kan niemand meer een goede afweging maken. Toch blijft het rustig, mensen gaan aan het einde van de middag naar huis omdat het begint te regenen.

Asos Hardi, directeur van Awena en een gerespecteerd journalist, houdt met andere intellectuelen een toespraak. Ze vragen de demonstranten geen geweld te gebruiken. Plastic bloemen worden uitgedeeld aan de asaish, de veligheidspolitie. Een groep mannen in witte gewaden heeft een ‘vredeslijn’ opgezet. Ze houden een wit lint vast, en demonstranten worden tegenhouden zodat ze niet in de buurt van de asaish kunnen komen. “Want mensen zijn boos omdat er doden zijn gevallen. Dat rekenen ze de politie aan.”

Door de luidsprekers klinkt de oproep tot een vredelievende demonstratie zonder geweld. Koerdische vlaggetjes worden omhoog gehouden.

Ook dinsdag, woensdag en donderdag blijft het rustig. Vrijdag 25 februari worden er in het hele land demonstraties gehouden. Duizenden mensen verzamelen zich rondom het omgedoopte Plein van de Vrijheid om gezameliijk te bidden. In Sulaymania houdt men het hart vast, nadat er een zelfmoordterrorist is opgepakt in de stad. Het is veel kleurijker en vredelievender dan de vorige dagen. Vrouwen en kinderen maar ook de zon zorgen voor een gemoedelijke sfeer. De asaish en de protestanten zijn nader tot elkaar gekomen.

Dan klinkt een harde klap door de straten rondom het Seray plein. Honderden mensen rennen alle richtingen op. “Een bom,” wordt er geroepen. De paniek is toegeslagen. Schoten maken het nog angstaanjagender. Een dodelijk slachtoffer wordt weggedragen. Er vallen zeker vijftien gewonden. Uit beelden blijkt dat de asaish niet alleen in de lucht schieten. Beweerd wordt dat een van de demonstranten begon met schieten, maar mensen die erbij waren ontkennen dat.

Niemand weet hoelang dit nog door zal gaan. De betogingen die met een ruime duizend mensen, vooral jonge mannen, begonnen, hebben hun momentum nog niet verloren. Relschoppers uit omliggende dorpen maken niet langer de dienst uit. De ordebewaarders in wit hebben ze de wind uit de zeilen genomen. Het gaat nu vooral nog om de boodschap: het volk is ontevreden. De bal ligt bij de politici, die bij elkaar zijn geweest, zonder het eens te kunnen worden.

Veldslag in Sulaymaniya

Jantine van Herwijnen, Sulaymaniya

Wat begon als een vredelievende demonstratie tegen het gebrek aan faciliteiten, eindigt donderdag in Sulaymania in een schietpartij met zeker 5 doden en tientallen gewonden.

,,Gefeliciteerd Tunesie, gefeliciteerd Egypte,'' galmt het krakend uit de luidsprekers rondom het Saray plein in Sulaymaniya, dat in de volksmond ook wel het plein van de revolutie wordt genoemd. Slechts een klein deel van de menigte van ruim duizend mannen schreeuwt mee. ,,Weg met Talabani, weg met Barzani.” Mensen lopen af en aan, in de bazaar lijken de winkelende mensen niks in de gaten te hebben van wat er 50 meter verderop gebeurt.

Sulaymaniya is de tweede stad in het Koerdische noorden van Irak. In 2009 keeg de opposite partij Gorran (verandering), een afsplitsing PUK hier veel steun en veroverde 25 van de 111 zetels in het Koerdische parlement. Na aanleiding van de protesten in andere landen in het Midden Oosten heeft Gorran een verklaring uitgeven waarin ze eerlijke verkiezingen eist en het aftreden van de regering. Sindsdien is de asaish in verhoogde staat van paraatheid.

Bij de demonstratie slaat de sfeer om. Het hoofdkwartier van de Koerdische Democratische Partij (KDP), gelegen aan een drukke verkeersader die uitkomt bij de bazaar wordt door demonstranten met stenen bekogeld. De veiligheidspolitie (sectie KDP) begint te schieten, in de lucht maar ook op mensen. Kogels komen tot zeker 300 meter verder in de hoofdstraat van de bazaar, Malowi street, waar winkeliers hun zaak aan het sluiten zijn.

De jonge betogers zijn woedend. Ze bestormen de grote politieauto’s met afweergeschut van de asaish en zelfs de ambulances die de gewonden willen ophalen, worden bekogeld met stenen. De menigte begeeft zich steeds dichter naar het KDP-kantoor. Weer wordt er geschoten, deze keer met een automatisch wapen. Honderden mensen vluchten alle kanten op, en springen over het hek het publieke park in.

,,Ren harder, hier zijn we niet veilig,” schreeuwt Rabar, een student Engels die kwam demonstreren voor betere levensomstandigheden van gewone burgers. ,,Er is te weinig elektriciteit en water,” vertelde hij rustig voordat de situatie uit de hand liep. ,,De politici zijn corrupt, ze denken alleen aan zichzelf.'' Als hij een veilige plek heeft gevonden in een zijstraatje komt zijn woede naar boven. ,,Dit pikken we niet, de KDP moet hiervoor boeten.”

Mensen op straat zijn verontwaardigd. Een jongen laat een foto zien op zijn mobieltje van een van de dodelijke slachtoffers die rondgaat via Bluetooth. De 15-jarige jongen gooide stenen richting de asaish. ,,Maar dat hij dood is was geen ongeluk.”

Nadat er een tijdje niet geschoten is, gaan velen terug naar waar alles gebeurt. ,,We kunnen onze medestanders niet alleen laten. Bang ben ik niet, ik ben klaar om te sterven voor mijn land.”

Bij het ziekenhuis van Sulaymania staan tientallen mensen te wachten op meer informatie, ambulances blijven gewonden aanvoeren. Een huilende vrouw vertelt dat haar zoon gewond is. ,,We mogen niet naar binnen, niemand vertelt ons hoe het met hem gaat.”

,,Ik had niks met de demonstratie te maken”, vertelt Rebar Adbullah, die het ziekenhuis uit komt met een lopend infuus in zijn arm. Hij laat de wond zien in zijn rug. ,,Ik liep uit mijn winkel, ver van waar het gebeurde, maar werd geraakt door een kogel.”

Toegangswegen, die leiden tot de plaats van de demonstratie, zijn afgesloten. Beveiligers bewaken politieke gebouwen en huizen van politici. De burgemeester van Sulaymania heeft een avondklok afgekondigd tot de volgende ochtend 7 uur. Restaurants en winkelcentra in de hoofdstraten worden gesloten.

Toch weten de demonstraten via een omweg in de buurt van het KDP kantoor te komen. Pas en paar uur later is de rust teruggekeerd. Autobanden smeulen na, demonstranten zitten neerslachtig op straat of staan zwijgend langs de kant van de weg. Hun verwijten richten zich tot de KDP. ,,Wij blijven tot morgen, en dan zal duidelijk worden dat dit nooit meer mag gebeuren.”

Ook in de Koerdische hoofdstad Erbil is het onrustig. Daar wordt het hoofdkwartier van Gorran (waar ook een studio van haar zender KNN is gevestigd) in brand gestoken. Vingers wijzen naar aanhangers van de KDP. Die geven de oppositie de schuld van de uit de hand gelopen situatie in Sulaymaniya, en menen dat het schieten met scherp op ongewapende betogers pas gebeurde nadat die op het KDP-kantoor geschoten hadden.

Na de gebeurtenissen ontstaat een mediahype op Facebook en Twitter. Jongeren protesteren tegen de dood van de 15-jarige. Oproepen voor nieuwe betogingen volgen. De peshmerga (de Koerdische militie die onderdeel is geworden van het Iraakse leger) patrouilleert in de straten van Sulaymaniya - slechts gewapens met de wapenstok. In Erbil is de asaish in staat van paraatheid en bewaakt de gebouwen van de KDP en woningen van haar leiders.

De sfeer is er een van afwachting. Stilte voor de storm? Gaan de protesten door?

(Thanks for the picture to Karzan Kardozi at http://themovingsilent.wordpress.com)

Saddam is al weg

Met Mubarak die zijn hoofd heeft moeten buigen voor de stem van de Egyptenaren, is het veelzeggend om te lezen dat hij Bush de vader en de zoon had aangeraden Saddam te laten zitten. Irak is te moeilijk, dat heeft een 'eerlijke dictator' nodig, zou hij gezegd hebben. Met dank aan Wikileaks.

Saddam en Mubarak

Mubarak klaagde ook dat de jonge Bush niet naar hem wilde luisteren, terwijl de oude toch altijd naar zijn adviezen had gehandeld. George W. Bush besloot dat hij Saddam kwijt wou. Dat hij daarmee Iran in de kaart zou spelen, zoals Mubarak waarschuwde, dat nam hij voor lief.

We zijn acht jaar verder. Veel Irakezen kijken jaloers naar Egypte. Daar heeft het volk de verandering veroorzaakt, en daarmee de zaak in handen. In Irak leidde het Amerikaanse ingrijpen tot chaos en geweld dat tot op de dag van vandaag voortduurt. Deze week vielen er in Kirkoek bij drie aanslagen, waarvan twee dood zelfmoorddaders, zeven doden en 78 gewonden.

De opwinding van wat er eerst in Tunesie en daarna in Egypte gebeurde, veroorzaakt ook golfbewegingen in Irak. In verschillende steden is gedemonstreerd. Premier Al-Maliki heeft zich gedwongen gezien te beloven dat hij geen derde termijn wil - die hij volgens de grondwet zelfs niet eens kan willen. Er komt een ' demonstratie van een miljoen' aan, afgekeken van Egypte. Maar het gaat de Irakezen om stroom en water, en niet om het vertrek van een dictator. Die is immers al weg, en officieel hebben ze nu een democratie. Maar die levert ze niet op wat ze willen: stroom om te koelen en te verwarmen, en schoon water uit de kraan.

,,Al twintig jaar geen constante stroom'', stelde een vriend van me vast. Want die ellende begon in Irak in 1991, toen de Amerikanen ook al ingrepen en Saddam uit Koeweit verjaagden. Die bleef toen nog zitten en wist de stroomvoorziening, met de kapot gebombardeerde bruggen en wegen, in korte tijd grotendeels te herstellen. Maar helemaal terug naar het niveau van voor Saddams Koeweitse avontuur is het nooit meer gekomen.

De verschillen tussen wat er nu in Egypte gebeurt en wat acht jaar geleden in Irak tot Saddams einde leidde zijn enorm. Saddam had alle mogelijke concurrentie verjaagd of vermoord. Mubarak hield de oppositie zeer kort, maar er zijn politici met kennis en kunde die het kunnen overnemen. De 18 dagen van protesten hebben Egyptenaren van verschillende achtergronden verenigd. De inval van maart 2003 heeft slechts een verdeeld Irak opgeleverd, waar iedereen zich probeert te verrijken en politici weinig visie tonen.

Mubarak was niet de enige die vond dat Irak een 'eerlijke dictator' nodig had. Menig Irakees deelt die mening. Ik voer dezer dagen veel discussies met Iraakse intellectuelen over Egypte en zijn toekomst, analoog aan wat er in Irak is gebeurd. En nog vanochtend werd me de vraag gesteld, die ik al zo vaak heb gehoord, of ik verwacht dat het ooit nog goed komt met Bagdad en hoelang dat dan gaat duren. Iemand noemde Bagdad het Kandahar van Irak - de shiitische provincialen die de dienst uitmaken hebben de wereldse stad veranderd in een conservatief religieus groot dorp. Komt dat ooit nog goed? Niet zolang Iran hier nog zoveel invloed heeft, en het vuurtje gaande houdt zodat Irak een zwakke buur blijft die geen bedreiging meer vormt.


Opvallend is dat de Iraakse betogers niet roepen om het vertrek van hun regering - maar ja, het heeft ook vele maanden geduurd voor die gevormd was. Noch roept men om een nieuwe dictator. Mensen geloven niet meer in politieke veranderingen, die hebben niets opgeleverd. Die democratie die de Amerikanen zeiden te brengen komt neer op een kluwen vechtende politici die niets klaarmaken. De Irakezen willen leven. Het warm hebben in de winter, en koel in de hete zomer. Goed water uit de kraan. Ze willen dat wat ze op de televisie zien dat heel gewoon is: een comfortabel leven. Een einde aan het geweld, dat zou ook leuk zijn.

Wat valt er nog meer te wensen? Saddam is immers al weg.

Winds of change in Koerdistan

bijdrage van Kees Schaepman

Het lijkt wel ruzie: nog voor hij drie woorden heeft uitgesproken wordt de Koerdische officier van de veiligheidspolitie woedend onderbroken. Niet om wat hij gezegd heeft, hij heeft trouwens nog niets gezegd, maar omdat hij qualitate qua bij voorbaat ongelijk heeft.

Zijn opponenten zijn lokale journalisten uit Kalar, deelnemers aan een workshop georganiseerd door het Independent Media Centre in Kurdistan. Later hoor ik dat zeker een kwart van hen familie is van de veiligheidsagent, de meeste anderen hebben waarschijnlijk bij hem op school gezeten.

Vriend- en vijandschap zijn in het noorden van Irak nauwe verwanten. De workshop wordt gegeven in Kalar. Doel is om de relatie tussen pers, politici en politie te verbeteren. Eerder heb ik tweedaagse workshops rond hetzelfde thema gegeven in Erbil, Suleimanya en Duhok. En steeds zag ik diezelfde agressie bij journalisten. Ze bombardeerden de bezoekende agenten en politici niet met vragen maar met meningen: de politie is wreed en gewelddadig; parlementaire oppositie voeren heeft geen zin; de wetten deugen niet en de uitvoerders van die wetten nog minder. Na afloop van de sessies dronken deelnemers en bezoekers samen broederlijk (en opvallend vaak ook zusterlijk) samen een kopje mierzoete thee.


Kalar is een stad van overlevers. Toen Saddam in de jaren tachtig meer dan honderdduizend Koerden liet vermoorden, vluchtten Koerden uit de vergaste en vernietigde omliggende dorpen hier naartoe. Op straat is de vrouwenmode zwart. Maar als ik, héél, héél voorzichtig het onderwerp traumatisering aan de orde probeer te stellen, kijkt de hele groep mij zwijgend en niet begrijpend aan. Trauma’s? Hoezo? Niets over bekend.

Op de televisies die overal aan staan, beginnen beelden uit Egypte het voetbal (de Azië Cup!) te overheersen. Een dag na mijn terugkeer hoor ik dat een workshop voortijdig moest worden beëindigd omdat er ander werk aan de winkel was voor de veiligheidspolitie. The wind of change. Maar niemand weet nog hoe die verandering zal uitpakken.

West Europa is voor de deelnemers aan mijn workshops een voorbeeld, veel meer dan de Verenigde Staten. Het beeld dat zij over onze samenleving koesteren is bijna idyllisch, al is Geert Wilders ook hier geen onbekende naam (Vroeger werd je als Nederlander in deze contreien alleen met landgenoten als Frank Rijkaard en Ruud Gullit geassocieerd).

De bereidheid om te leren is groot, groter dan ik gewend ben in andere landen in transitie. Vaak stuitte ik daar op een diep ingeklonken wal van eigen gelijk: bij ons gaat het nu eenmaal anders en als je onze cultuur niet kent kan je ook niet begrijpen waarom wij het anders doen. Hier merk ik weinig van zo’n afwerende houding.

Het maakt mij hoopvol, ondanks de corruptie, de verpolitiekte journalistiek, de afhankelijkheid van het buitenland (zelfs de stoelen in de café’s moeten worden ingevoerd) en de verzwegen trauma’s. De Koerden hebben voor het eerst een eigen land. En de mensen lijken vast besloten daar dan ook iets van te gaan maken. De straten zijn veilig, de bevolking is jong en de toekomst lokt.

Kees Schaepman is journalist (tot voor kort voor de Vpro), oud-voorzitter van de NVJ en trainer voor IMCK in Irak en voor Press Now in diverse andere landen in transitie

Koerdistan kijkt naar Egypte

Een beetje jaloers waren ze, de Irakezen, toen de Tunesiërs in een paar dagen deden wat zij in jaren niet voor elkaar kregen: hun dictator de laan uitsturen. Maar Tunesië is ver weg. Nu Egypte hetzelfde poogt, begint het ook in Irak te kriebelen.

Veel Irakezen vinden dat de Amerikanen er een zooitje van hebben gemaakt, nadat ze in 2003 Saddams regiem verdreven. Nog steeds is er geweld, velen zijn gevlucht, aan wederopbouw wordt nauwelijks gewerkt, de armoede is groot, elektriciteit is er veel te weinig - om maar een paar van de problemen te noemen. Het is niet ongebruikelijk om te horen dat het onder Saddam, hoezeer de spreker hem ook haatte, toch echt beter was.


Een uitzondering vormt Iraaks Koerdistan, dat blij was met de Amerikaanse hulp, waardoor de de facto autonomie die de Koerden sinds 1991 hadden, werd veiliggesteld in de Iraakse grondwet. Door het voortdurende geweld in Bagdad en omgeving is het Koerdische noorden het nieuwe economische hart van Irak geworden, en de Koerdische hoofdstad Erbil in feite de financiele hoofdstad. Bijna alle handel en financiele transacties gaan via Koerdistan, en ook politiek kan niemand om de Koerden heen.

De protesten in Tunesië en Egypte draaien om werkloosheid, corruptie, gebrek aan politieke invloed, en het ontbreken van een toekomstperspectief voor de jeugd. Veel van de factoren gelden ook in Irak, maar het land is nog te druk met het likken van de wonden van het geweld, en is te opgedeeld geraakt in etnische en religieuze groepen, waardoor massale protesten onwaarschijnlijk lijken.

Egypte krijgt veel aandacht in de Iraakse media, want het is een land waarmee lang banden bestaan: via het pan-Arabisme en het socialisme bijvoorbeeld, maar ook via de film en de muziek. De problemen met de plunderaars en de illegale checkpoints bemand dooor rovers herkent iedereen hier.

Maar in Koerdistan, waar de economische ontwikkeling groot is, net als de onvrede onder een deel van de bevolking dat vindt daar onvoldoende van te profiteren, wordt Egypte ook gebruikt om mensen te mobiliseren. Want nog steeds is er geen honderd procent elektriciteit (wat deels toch ook komt doordat mensen niet zuinig zijn met stroom), mensen ergeren zich aan de corruptie, de verrijking van ambtenaren en het nepotisme, en aan pogingen van een deel van de politiek om democratische rechten in te perken.

Niet alleen worden kritische journalisten vervolgd (en hebben twee journalisten zelfs een uitreisverbod) maar nu dreigen ook religieuze sprekers de uitlaatklep van de vrijdagspreek kwijt te raken. Na enkele zeer omstreden uitlatingen van enkele imams tijdens die preek bespreekt het parlement de mogelijkheid om iedere vrijdag nog maar drie preken toe te staan in heel Koerdistan. Onvrede is er ook over de wet die demonstraties verbiedt waarvoor de overheid geen goedkeuring heeft gegeven.

Demonstratie in Sulaymaniya in 2010

En hoewel het in Koerdistan redelijk goed gaat, grijpt juist hier de oppositiebeweging Gorran (kwart van de zetels) het voorbeeld van Egypte aan om het Koerdische parlement en de Koerdische president op te roepen op te stappen, en te vragen om nieuwe verkiezingen. ,,Iedereen probeert dictatoriale regimes ten val te brengen in geisoleerde staten waar massa's die vrijheid en recht eisen oproepen tot verandering''.

In antwoord daarop heeft de Koerdische president Barzani erop gewezen dat verandering via verkiezingen moet komen. Hij waarschuwde een ieder tegen ,,het ondermijnen van hetgeen de martelaren bereikt hebben''. Zijn oproep krijgt brede steun van politici uit de regeringscoalitie van PUK en KDP. ,,Gorran, hou op, je kunt Koerdistan niet vergelijken met Egypte'', zeggen die.

De Koerdische veiligheidspolitie was wel in staat van paraatheid gebracht voor de demonstratie die Gorran voor maandag had aangekondigd, tegen het falend energiebeleid. Die betoging werd zondag na kritiek van diverse zijden voor onbepaalde tijd uitgesteld, maar de situatie is gespannen. En zo heeft de onrust die de Arabische wereld in z'n greep heeft, ook gevolgen voor het doorgaans rustige Iraaks Koerdistan.

Sexuel moral in Kurdistan (2)

The tight sexual moral in Kurdistan is damaging for the society. A hidden society is prospering next to the open one, and is undermining the very heart of the society that marriage is said to be. This is part 2 of an article I wrote for the Kurdish magazine Wata.

As important as the (double) morals, is the way boys and girls are brought up to consider each other. ‘Boys only want sex’, girls are told by their mothers, ‘so make sure they marry you before anything happens, otherwise they will drop you and you will be spoiled.’ It has become a self fulfilling prophesy. If the only way to meet is in secret, this can easily lead to sex because most young are sexually frustrated.

Therefore young couples should be allowed to meet without a listening and watching chaperone. They should be able to openly spend time together, to get to know each other. They need time to see if their characters and interests match, if they will get on well enough to share life, if they will be able to weather problems together. And they should be allowed to make mistakes, to break up again and meet someone else without the society gossiping and talking badly about them.



A big problem is that because the sexes are living such separated lives, when the time comes for marriage they are badly equipped to understand each other. Mothers have taught their daughters to stay away from men, not to be nice to them, and most certainly not to laugh to them. In some regions of Kurdistan this advice has bad results after marriage. I know of a married man, who has hardly seen his wife smile. ‘I can hear her laugh when I am outside the house, but as soon as I am in, she puts on her angry face’, he says.

Girls have no idea what to expect after marriage. One of them requested from the guy her family suggested as her future husband, that he did not drink or smoke, prayed five times a day – and at the same time would not mind her wearing tight clothes. Men have never learned to confide in women. So after marriage, they still go out with their male friends, sipping tea in the chaikhana, drinking beer or whisky in the mountains or the men sections of restaurants, and talking about their problems, gossiping about the world around them. Women stay home and meet women friends or look after the children. Even restaurants separate them from the men in the special family sections. What do couples share, apart from the bed, the children and some of the meals?

Men are told to only marry girls who do not show any interest in having sex before marriage – because if they have, the question arises how many others they had before them. This results often in a bad love life. Men do not want to ask their wives for those sexual activities they find exiting, because they are made to believe she is too holy for it. It is another reason for escapades outside marriage: girlfriends can indulge in their fantasies because they have no holy image to lose. And yet because of that, men hesitate to marry the girls that make them sexually happy: that can never be a good mother for their children…

Most people think the tight morals derive from the Koran, but in reality it is mainly the culture that is responsible. If people would stop gossiping, and would leave other live their lives as they want, a lot would be easier. When people gossip that your daughter has been seen with a boy, you have to take action to protect her image, and if that is already damaged, you have to protect the name of the family. This has little to do with Islam, and much more with a society that has made gossiping into a real art.


‘I bet you there are more divorce cases in your country than here’, someone said the other day. He thought that because in the West couples live together before marriage, the chance of them breaking up is bigger. Well, most couples I know first gave it a try by living together, some for a year, some for years. Buying a house or getting children then is the reason to get married. I have seen many of these marriages last, because couples know what they do when they tie the knot. Of course, some of the people who live together break up. But this often happens before they have children, so the damage is smaller than if they had married and started a family immediately.

Somehow nobody talks about the result for children of living with parents who fight, or in the best case scenario hardly talk together anymore. Children should learn about love in their youth, by looking at the way their parents function together. If they do not, it will be much harder to keep a happy relationship going later in life. Happy couples bring stability into the lives of their children, which is the base for becoming a stable person.

The result of the tight morals in Kurdistan is not what it should be: happy, responsible families. The result is frustration, relations outside marriage, bad marriages and children that are brought up while their parents quarrel and fight. The frustration even shows on the streets. There are not very many places where girls get stared at so much as the streets in Kurdistan. A few years ago a Kurdish friend of mine who wore slightly tight jeans, heard dirty comments behind her back the whole time. The comments have lessened, but the looks have not. If men could have sex with their eyes, in Kurdistan they would. But as it it is, this is where the hidden society starts.

Kurdistan is open to economic growth, to change, to a better life. In such a society, hidden corners have no place. But those will only disappear when the mentality of the people changes, when modernity is allowed in, and when good education is available for all.

This is the final part of an article that was published in the Kurdish magazine Wata

Sexual moral in Kurdistan (1)

The tight sexual moral in Kurdistan is damaging for the society. A hidden society is prospering next to the open one, and is undermining the very heart of the society that marriage is said to be. This is part 1 of an article I wrote for the Kurdish magazine Wata.

,,I threw her out’’, the cleaning woman proudly declares. She refers to her daughter, who refused to marry the man she had chosen for her. A guy from a rich family in Kirkuk whom she wanted her daughter to wed, so she would not have to earn her money by cleaning other people’s houses any more. But the daughter flatly refused. She did not like her mother’s choice, and on top of that she wanted to make her own. To her mother’s wrath, who feels her daughter owes it to her to marry someone rich enough to give her the easy life she feels she deserves.

The woman thinks this is her right after bringing up the child, and also like many parents in Kurdistan, she feels her daughter just has to consent to a marriage that she chooses for her. Parents know what is best for their children, especially in marriage, is the main idea in Iraqi Kurdistan. That marriage is not only to produce children, but also to provide men and women with a partner that they can love enough to share everything in life, that is considered Western nonsense.


,, Children are the heaven on earth for a father’’, as an 85 year old great grandfather said, to defend the idea that all young men should get married. He had just praised a cousin of his grandson as beautiful and thus a good partner for him. His message is one of many people in Kurdistan: men and women should get married because they should get children.

This notion derives from the way the Kurdish (and Iraqi) society is organized. Young people hardly get the chance to meet and date. Men and women live separated from each other by strict Kurdish morals. Boys and girls almost only meet the other sex inside the family. Elsewhere, they can just look at each other, and after a certain age signal their interest. By showing the other an empty ring finger, for instance.

Even in university, where they can meet openly, real contact between the sexes is not possible. A boy and a girl that are not engaged or married should not be alone. If they do people will start to gossip about what might have happened – perhaps she is not a virgin anymore! So how can young people get to know each other well enough to decide they want to spend the rest of their lives together? Only in secret – and thus in secret all those things happen that were supposed to be prevented by the separation of the sexes. Morals are not what they seem, or are only meant for some, it seems. In Kurdistan a hidden society is prospering next to the one that everyone is allowed to see.

Kurdish men may boast to their friends about their girl friends, and they may even have more than one at the same time. But a woman cannot even whisper about it, because if anyone finds out, the gossip will kill all her chances to get married (and in some parts of the society may even cost her her life because of her lost honor), or ruin her marriage if she is already married. And this way well be the case, as men prefer married women for their affairs, as those will not force them to get into the wedding boat as single girls might try.


The simplest form of secret contact between young people is ‘sms sex’: messages between two phones that excite both users. Some young men and women make it into an art: they receive phone numbers and try their luck. Sometimes they are answered, and the game is on. Sometimes phone numbers are smuggled by friends to an interested party. The problem is that when for one of the sms-partners a marriage is arranged, old sms-lovers do not want to cease their activities. To prevent problems, many newlyweds start their marriage with a new phone number. The telephone providers are doing good business because of it.

When a relationship is bad, the sms-sex is a simple and seemingly harmless way for married men and women to find some excitement. But when discovered, women are the ones who suffer. Their husbands consider the sms-contact as cheating, as if their property has been violated. Although there was no real sexual contact, it may lead to the man divorcing the woman and taking the children.

These sms-contacts often lead to more. To a meeting in one of the few cafés that allow this, a drive in the car to Azmar or another secluded place, a visit to the house of a friend who is out. The problem with these relations is that they tend to exist only for the sex. A real relationship hardly gets built this way because everything has to happen in secret.

This is part 1 of an article that was translated into Kurdish and published in nr 5 of the magazine Wata, which is published in Erbil.  
Find part 2 here: http://www.iraqundermyskin.com/2011/01/sexuel-moral-in-kurdistan-2.html