photo: Eddy van Wessel

Translate

Friday, August 6, 2010

Trouwen moet, liefde niet

,,Als ik voor de deur sta, hoor ik haar binnen lachen,'' zegt de Koerdische journalist zuchtend. ,,Maar zogauw ik binnenkom. verandert ze compleet. Er kan geen lachje meer af. Zo is ze al sinds we trouwden. Ze is aardig voor anderen, niet voor mij.''

Het gesprek aan de tafel in de restauranttuin gaat over de moeilijke relatie tussen man en vrouw in de huwelijken in Iraaks Koerdistan. Boven de bordjes met Libanese voorafjes als hommous en mutabel zijn we opeens aanbeland bij een onderwerp dat het geluk van velen bepaalt. De manier waarop mannen en vrouwen met elkaar omgaan in een land waar alles draait om de familie.
,,Onze vrouwen denken dat ze niet aardig mogen zijn voor hun mannen'', vertelt de journalist. Iets wat moeders hun dochters wellicht hebben meegegeven om te voorkomen dat ze in een ongewenste situatie terecht zouden komen voor het huwelijk, heeft zich tegen hen gekeerd. Mannen en vrouwen weten niet hoe ze met elkaar moeten omgaan.

Meisjes stellen soms de vreemdste eisen aan hun toekomstige echtgenoten. ,,Ze wil dat ik niet drink en vijf keer per dag bidt'', vertelde een jonge Koerd me over een jonge dame wiens familie hem had benaderd als mogelijke huwelijkspartner. ,,En tegelijkertijd eiste ze dat ik het goed zou vinden dat ze in sexy, strakke kleding over straat gaat. De man die jij zoekt bestaat niet, heb ik haar verteld.''

De verhalen over problemen tussen mannen en vrouwen zijn legio in dit land. Jong gehuwde stellen weten nauwelijks bij elkaar te blijven, omdat de droom die het huwelijk leek uiteen is gespat. In Koerdistan hoor je te trouwen, hoor je een gezin te hebben. Dus dringen ouders erop aan dat hun zoons en dochters een partner accepteren. Uit liefde trouwen doet maar een minderheid. Hier wordt geredeneerd dat die liefde wel komt na het huwelijk. Wat soms gebeurt, maar meestal blijven stellen bij elkaar voor de kinderen, voor de familie, voor de eer.

,,Ik hoop dat mijn universiteit me nog een masters aanbiedt'', heeft een jonge Koerd me verteld, ,,want dan kan mijn vader me nog een heel jaar niet dwingen om te trouwen.'' En een andere jongeman staat zo onder druk van familie en inmiddels getrouwde vrienden, dat hij overweegt maar te zwichten. ,,Ik kan altijd nog een vriendin zoeken'', redeneert hij.

De situatie leidt tot geheime relaties. In een samenleving waarin seks nog steeds zo'n taboe is dat over seksuele voorlichting op de scholen niet eens gepraat kan worden, en waar een jongen en een meisje al bijna moeten trouwen als ze elkaar een paar keer hebben aangekeken, gaan heel veel mensen vreemd. Liefde wordt in dit land vooral buiten het huwelijk gevonden.

De druk in de samenleving om te trouwen versterkt bovendien de breuklijn tussen de seksen. Mannen brengen de meeste avonden met elkaar door; drinkend, etend, kletsend, in bars en theehuizen waar alleen mannen komen. De vrouwen zitten thuis met de kinderen.

Een uitzondering vormen familieuitjes, meestal op de vrijdag. Veel plekken zijn er daarvoor niet: je kunt gaan picknicken in het Koerdische land, of je gaat met zijn allen naar een winkelcentrum. Op donderdagavond vind je hele gezinnen in de familiesecties van de restaurants.

Uitzonderlijk vond ik dan ook de groep Arabische vrouwen en kinderen die ik in een wegrestaurantje aantrof. Het duurde even voor ik doorhad wat ze zo bijzonder maakte: ze hadden geen mannen bij zich. Een breuk met de traditie dat de buitenwereld voor de mannen is, en de huizen voor de vrouwen.

Zo absoluut is het natuurlijk niet. Er zijn vrouwen met een baan, en mannen die gek zijn met hun kinderen. Maar ik blijf het een vreemde tegenstelling vinden: trouwen moet, het gezin is heilig, maar liefde is een ondergewaardeerd begrip dat er geen enkele relatie mee lijkt te hebben.

1 comment:

Renate said...

Bijzonder he... Ook omdat zo velen het in hun afzonderlijke situatie vervelend vinden, het afkeuren of er voor weg vluchten...maar er geen geluid opgaat in de gemeenschap om dit eens radicaal te hervormen...en om los te laten!
Ik ben in oktober 2011 nog in Irak geweest. Het is nog niet anders...