Tien jaar onafhankelijke Koerdische media

Wat begon met rond de 50 dollar, een groepje intellectuelen met een visie en een uitgever met voldoende geld, is in tien jaar uitgegroeid tot een gevestigde krant. Met Hawlati begon de geschiedenis van de onafhankelijke media in Iraaks Koerdistan. En daarom zat tien jaar na dat begin de zaal in een hotel in Sulaymaniya vol met Koerdische intellectuelen van allerlei politieke richtingen.

Dat is misschien wel de grootste winst: Hawlati brengt de verschillende partijen bij elkaar. De krant begon in 2000 om een brug te slaan tussen de partijen, die zich na de Koerdische burgeroorlog (1994-1996) hadden verschanst in hun eigen steden (KDP in Erbil en Duhok, PUK in Sulaymaniya). Er leek een muur tussen te staan, vertelde Asos Hardi, die aan de wieg van Hawlati stond, en inmiddels hoofdredacteur is van de in 2005 afgesplitste onafhankelijke krant Awene.

Asos Hardi (foto Awene)

Zo hadden Erbil en Sulaymaniya hun eigen media, die de andere kant niet bereikten. Toen Hardi met een groep intellectuelen een protestbrief wilde plaatsen tegen een aanslag op het bureau van de communistische partij, konden ze die nergens kwijt. Dat leidde tot de oprichting van Hawlati (wat 'burger' betekent). ,,We wilden een brug vormen tussen de twee zijden'', aldus Hardi.

Dat Hardi werd uitgenodigd voor de dragende speech, was op zich opvallend, omdat de littekens van de breuk in 2005 nog steeds pijnlijk zijn. Die breuk ging vooral over de rol van onafhankelijke media: als oppositie, of slechts als kritische waarnemer. Wellicht daarom werd daar door niemand over gerept. Hardi zelf sloeg een verzoenende toon aan toen hij verklaarde ,,ik ben hier niet te gast, Hawlati is ook van mij.''

De huidige hoofdredacteur Kamal Rauf van Hawlati, die overigens ook al in de beginfase betrokken was, benadrukte dat: ,,Hawlati is van iedereen.'' Hij noemde de obstakels die Hawlati op zijn weg heeft gevonden, zonder uit te wijden: ,,Veel obstakels zijn overwonnen omdat het volk dat wilde. We willen in dienst zijn van de mensen, daar gaan we mee door, ook al zijn de obstakels groter geworden.''

Kamal Rauf (foto Hawlati)

Hawlati en andere onafhankelijke media hebben tal van rechtszaken te verwerken gehad, soms zodanig dat ze bedreigend waren voor het voortbestaan. Met hulp uit de diaspora kon dat gevaar worden afgewenteld, maar momenteel lopen er rechszaken die door de grootste Koerdische partij KDP zijn aangespannen waarbij boetes worden geeist die zeker het einde van de media betekenen als ze worden toegekend.

,,Onze tekortkomingen kwamen niet voort uit opzet'', verklaarde Rauf over de fouten die beginnende journalisten maakten, ,,maar uit onwetendheid.'' Hij beloofde voor de komende tien jaar dan ook ,,meer aandacht voor de journalistieke ethiek en meer professionaliteit''.

Het zijn de fouten - die vaak voortkomen uit het niet checken van informatie en het blindelings vertrouwen op een bron - die Hawlati worden nagedragen. Maar de krant verkoopt naar Koerdische begrippen goed: twee keer per week zo'n 10.000 exemplaren. En wie een mening kwijt wil, weet de krant te vinden. De opiniepagina's staan - net als die van Awene - open voor iedereen.


Kritische journalistiek heeft het niet makkelijk in Koerdistan, waar veel politici hun verrichtingen liever geprezen zien in hun eigen media. Met name binnen de KDP is een beweging gaande om de persvrijheid aan banden te leggen.

Rauf gaf aan, waarom die politici zich daarmee in hun eigen vlees snijden. ,,We voelden ons verplicht om over de fouten en de tekortkomingen te berichten, om zo een rol te spelen in de verdere ontwikkeling van het Koerdische experiment. Want een krant die kritiek brengt, helpt het land vooruit.''